Efendi Devletten Demokratik Topluma

Devlet bir sömürü aracıdır. İhtiyaç fazlası üretimin oluşmasıyla birlikte, kimi kesimlerin bir biçminde buna el koyma çabası da gelişir. Sömürü ile devletin doğuşu atbaşı gitmiştir. Doğal toplum adını verdiğimiz uygarlık öncesi toplumlarda, az miktarda da olsa ihtiyaç fazlası üretimin sağlanmış olması mümkündür.

Ancak o dönemdeki hiyerarşik ilişkilerin sınıfsallığa ve iktidar anlayışına dayanmaması, yine ürün fazlasının belirli ellerde toplanmasını ahlaki yapılanmanın hoş görmemesi gibi nedenlerden dolayı sömürü ortamı oluşmamıştır.