İntibah

Namık Kemal'in temel düşünceleri kendi metinlerine dayanarak kısaca özetlenecek olursa: İnsan özgür doğar... Birinin özgürlüğü başka bir kişinin özgürlüğüyle sınırlı olmalıdır... En büyük güç, toplumdadır; onun için kişilerin özgürlüğünün korunması topluma verilir... Devletin asıl görevi, adaleti yerine getirmektir... Vatan, coğrafyadan çok millet hayatıyla kaynaşan bir tarih mirasıdır... Özgürlük, insanlık düşüncesinin ürünüdür.

Edebiyat-ı sahiha (Yalın Edebiyat) sözünü kullanmayı seven Namık Kemal, romantizmin etkisinde ve divan edebiyatının karşısındadır. Namık Kemal, romanı gerçekleşmemişse bile gerçekleşmesi mümkün olan bir olayı ahlaka, geleneklere, duygulara ve olasılıklara uygun ayrıntılarla anlatmak diye tanımlar; tiyatroyu, insanlığın durumunu anlatan eğlencelerin en faydalısı diye niteler.

Zengin bir ailenin oğlu olan Ali Bey'in kötü kadın Mehpeyker uğruna düşüşünü konu edinen İntibah - Sergüzeşt-i Ali Bey (Uyanış - Ali Bey'in Macerası), ilk edebi romanımız sayılır. Esir Dilâşub'la Mehpeyker'in aşkları arasındaki bu iradesiz ve kaprisli erkek, içine düştüğü çevrenin ve alışkanlıklarının etkisinde her şeyini harcar...