Sosyal Sermayesi Sağlam Temiz Bir Toplum İçin Toplam Ahlak

Toplum ve aile ahlakından onun parçasını oluşturan olan bireylerin ahlakına; ticaret ahlakından her türlü meslek ahlakına; siyasal ahlaktan medya ahlakına; akademik ahlaktan çevre ahlakına kadar her alanda dürüstlüğün ve etik ilkelerin bir toplumun temeli olduğunun bilincine varılması gerekir. Ayrıca oyuncuların ahlaklı davranmayabileceği varsayımını hiçbir zaman göz ardı etmeksizin sosyal, siyasal ve iktisadi düzene ilişkin oyunun kurallarının adil ve ahlaki olması önemlidir. İnsan ahlakı tek başına yetmez, ondan da önemli olan sistem ahlakıdır. Ne aile eğitimi, ne okul, ne de dinler ve inançlar tek başına ahlaklı bireyler yetiştirilmesinin garantisi olamaz. Oyuncuların davranışlarını belirleyen oyunun kurallarıdır. Oyunculardan ziyade öncelikle oyunun kurallarını iyileştirmek ve “kural ahlakı”nı tesis etmek gerekir. Kural ahlakı evrimseldir; zaman içerisinde kurumsallaşır ve sonuçta “kurum ahlakı”na dönüşür. Kurumlar ya da müesseseler ise ahlaki bir toplumun sürekliliğine hizmet eder.